พูดกันถึงคุณค่าของการอาบน้ำ ก็ย่อมเป็นที่ทราบกันดีโดยทั่วไปแล้ว จึงจะไม่พูดให้มากต่อไป แต่ใคร่จะกล่าวถึงอันตรายในการอาบน้ำเอาไว้บ้าง
คนไทยเราส่วนมากก็อาบน้ำโดยการลงอาบตามแม่น้ำลำคลอง หรือส่วนใหญ่ใช้วิธีตักอาบกันด้วยขัน มาสมัยปัจจุบัน การอาบน้ำที่เคยอาบกันกลางแจ้ง ได้เปลี่ยนมาเป็นอาบในห้องน้ำ และมีความนิยมในการใช้อาบน้ำฝักบัว หรือบางบ้านมีอ่างอาบน้ำแบบฝรั่งมากขึ้น
อันตายที่เกิดขึ้นภายในห้องน้ำปรากฏว่ามีสถิติมากยิ่งขึ้นตามลำดับ จากการเกิดอุบัติเหตุต่างๆ อุบัติเหตุที่จะพบได้นั้นมีได้ตั้งแต่การลื่นล้มที่ทำให้เกิดชอกช้ำ หรือบาดแผลจนถึงล้มศีรษะฟาดเป็นอันตรายถึงชีวิต และอาจมีอุบัติเหตุจนถึงขั้นร้ายแรง เช่นจมน้ำในอ่างน้ำและการถูกกระแสไฟฟ้าตายในขณะอาบน้ำ กับการมีหัวใจวายขณะอาบน้ำก็มี
อันตรายที่เกิดขึ้นตามสถิติจะพบเกิดขึ้นได้มากในพวกเด็กๆ และมีมากที่สุดในผู้สูงอายุ พวกเด็กเล็กๆ ที่ปล่อยให้นั่งอยู่ในอ่างน้ำโดยผู้ใหญ่เผลอเพียงชั่วขณะเท่านั้น อาจจมน้ำตายได้ แม้น้ำจะไม่มากนัก เพียงแค่ระดับจมูกจมใต้น้ำได้แล้วก็อาจตายได้เหมือนกัน การปล่อยให้เด็กๆ เล่นน้ำอยู่ในอ่างก็ดี ปรากฏว่าเด็กจมอ่างน้ำหรือตุ่มน้ำได้ไม่น้อยเหมือนกัน บางบ้านที่มีเครื่องต้มน้ำไฟฟ้าเพื่ออาบน้ำร้อนด้วยแล้วควรระวังเด็กๆ ที่จะไขก๊อกน้ำเล่นขณะอาบน้ำทำให้เกิดน้ำร้อนลวกทั้งตัวได้
การลื่นล้มในห้องน้ำดูเหมือนจะเกิดขึ้นได้บ่อยๆ ในอ่างน้ำหรือพื้นห้องน้ำอาจลื่นได้ง่ายเมื่อมีน้ำเปียกหรือโดยเฉพาะเมื่อมีน้ำสบู่จากการที่มีผู้อื่นอาบน้ำมาก่อนแล้วไม่ได้เช็ดถูให้แห้งดีพอหลังการอาบน้ำ หลายคนที่ลื่นล้มในห้องน้ำถึงกับกระดูกหัก และบางคนที่ลื่นล้มแล้วศีรษะฟาดพื้น กระแทกกับขอบอ่างหรือก๊อกน้ำ ทำให้เลือดออกในสมองหรือเกิดความชอกช้ำของสมองจนเสียชีวิตในห้องน้ำไปเลยก็มี สำหรับผู้สูงอายุแล้วยิ่งมีโอกาสที่จะลื่นล้มภายในห้องน้ำได้มาก และเป็นอันตรายค่อนข้างมากด้วย
พูดถึงห้องน้ำและผู้สูงอายุแล้ว ก็ขอแทรกเรื่องส้วมเอาไว้เล็กน้อย เนื่องจากบางบ้านส้วมและห้องน้ำก็อยู่ในห้องเดียวกัน ผู้สูงอายุนอกจากลื่นล้มในห้องน้ำ อาจล้มได้ง่ายเมื่อเข้าส้วม บ่อยครั้งที่นั่งส้วมอยู่นานๆ โดยเฉพาะผู้สูงอายุเมื่อลุกขึ้นทันที การทรงตัวไม่ดีหรือมักมีอาการหน้ามืดร่วมด้วย มักจะล้มลงที่พื้นและเกิดอันตรายได้มากๆ บ้านที่มีผู้สูงอายุอยู่ ควรที่จะจัดสร้างห้องน้ำห้องส้วมโดยคำนึงถึงเรื่องนี้ด้วย สองด้านข้างของส้วมควรมีฝากั้นเสมือนเป็นห้องแคบๆ ที่จะคอยกันไม่ให้ผู้สูงอายุลุกขึ้นเซแล้วล้มไปทางด้านข้างเวลาลุกขึ้นซวนเซ ฝาสองข้างจะคอยกันล้มไว้ ที่ฝาข้างๆ ส้วมก็ควรมีราวสำหรับยึดเวลานั่งส้วม และราวสำหรับยึดเวลาลุกจากส้วมด้วย โดยการจัดสร้างขึ้นเช่นนี้ จะช่วยป้องกันผู้สูงอายุลื่นล้มภายในห้องน้ำห้องส้วมได้ดี
ห้องน้ำสมัยใหม่เวลานี้มีอุปกรณ์ไฟฟ้าอยู่มาก บางบ้านถึงกับมีพวกเครื่องนวดเครื่องแต่งผม เครื่องโกนหนวด เครื่องทำน้ำร้อนและเย็น และเครื่องใช้ต่างๆ ที่ใช้กระแสไฟฟ้าดังนั้นก็จะต้องมีการต่อสายไฟฟ้า ต่อปลั๊กไฟฟ้า ติดไว้ในห้องน้ำ เมื่อใช้ไปนานๆ โดยขาดความระวังดูแลเอาใจใส่การชำรุดของสายไฟฟ้าย่อมเกิดขึ้น เมื่อสายไฟฟ้านี้เกิดไฟฟ้ารั่ว ขณะที่อยู่ในอ่างน้ำ หรือบนพื้นห้องน้ำที่มีน้ำขังอยู่บ้าง สายไฟฟ้าที่ตกลงมาในน้ำก็ดี หรือขณะอาบน้ำเอื้อมมือไปจับต้องเครื่องใช้เหล่านี้แล้ว อาจตายทันทีเพราะการถูกกระแสไฟฟ้าเหตุการณ์เช่นนี้เคยปรากฏกันมาแล้วไม่น้อย
พวกโรคผิวหนังหลายโรคที่อาจติดต่อกันได้ง่ายจากห้องน้ำ และอ่างอาบน้ำ เมื่อใช้ห้องน้ำร่วมกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งก็คือพวกเชื้อรา ซึ่งชอบเกิดขึ้นที่เท้า เรียกกันว่า เท้าฮ่องกงบ้าง เท้าสิงคโปร์บ้าง เท้านักกีฬาบ้าง หรือชาวบ้านของเราทั่วไปเรียกว่า เท้าน้ำกัด ผู้เป็นโรคนี้จะปล่อยเชื้อราไว้ตามพื้นห้องน้ำ และจะติดต่อผู้อื่นที่มาอาบน้ำต่อไปได้ เชื้อราพวกนี้ชอบเจริญในบริเวณที่อับและชื้น จึงมักเริ่มต้นขึ้นที่บริเวณผิวหนังง่ามเท้าก่อนเป็นส่วนมาก ดังนั้นภายหลังขึ้นจากน้ำแล้ว ควรจะได้เช็ดเท้าให้แห้ง โดยเฉพาะที่ง่ามนิ้วเท้าและข้างซอกเล็บเท้า โรยแป้งที่เท้าและง่ามนิ้วเท้าเพื่อให้ผิวหนังแห้งไว้เสมอ จะช่วยป้องกันโรคผิวหนังจากเชื้อราพวกนี้ได้
ผู้สูงอายุมาก การอาบน้ำควรจะได้ระวังให้ดีเป็นพิเศษ และน้ำที่อาบนั้นควรเป็นน้ำเย็นตามธรรมดา หรืออุ่นก็เพียงเล็กน้อย น้ำไม่ควรให้ร้อนจัดหรือเย็นจัดเกินไป
ผู้ที่สูงอายุมากแล้ว หลอดเลือดทั่วไปมักมีผนังแข็งตัวไปตามธรรมชาติ ทำให้ผู้สูงอายุมักอยู่ในภาวะแรงดันเลือดสูงบ้างไม่มากก็น้อย การอาบน้ำร้อนของผู้สูงอายุจึงควรระวังให้มาก เพราะเมื่อเวลาอาบน้ำร้อนนั้น กระแสเลือดจะไหลแรงขึ้น นั่นคือหัวใจต้องออกแรงทำงานมากขึ้น การอาบน้ำร้อนหลังอาหารใหม่ๆ หรือการถูกน้ำร้อนในทันที หัวใจจะทำงานเกินกว่าปกติ อาจเป็นลมไปในห้องน้ำนั่นเอง หรือจะเป็นอันตรายได้มากขึ้น เมื่อเป็นลมแล้วล้มฟาดลงกับพื้นห้องน้ำ
น้ำเย็นมากๆ เมื่อเวลาอาบจะช่วยให้กล้ามเนื้อมีกำลังดีขึ้น ซึ่งเป็นการเหมาะสำหรับคนที่มีสุขภาพร่างกายแข็งแรงดีอยู่แล้ว แต่ในผู้สูงอายุโดยเฉพาะผู้ที่กล้ามเนื้อและหัวใจเสื่อมโทรมไปเพราะความสูงอายุ การอาบน้ำเย็นๆ ก็ควรระวังเหมือนกัน เพราะการเกิดหนาวสั่นจากความเย็นนั้นทำให้หัวใจต้องทำงานหนักอย่างมากเหมือนกัน
การอาบน้ำมากๆ ในผู้สูงอายุหรือผู้ที่มีร่างกายอ่อนเพลียอยู่แล้ว แทนที่จะเกิดคุณประโยชน์อาจเกิดโทษ ทำให้หมดเรี่ยวแรงไปในขณะถูกความร้อน นอกจากนั้นถ้ามีแรงดันสูงอยู่ด้วยแล้ว การอาบน้ำร้อนอาจเป็นเหตุให้แรงดันสูงขึ้นทันทีในขณะถูกน้ำร้อน และทำให้ถึงกับหลอดเลือดในสมองแตกได้ พวกที่เป็นโรคลมชักกล่าวกันว่าเวลาอาหารไม่ย่อยก็มีผู้กล่าวว่าถ้าอาบน้ำร้อนจัดมากกว่าปกติอาการอาหารไม่ย่อยจะยิ่งรุนแรงขึ้น การอาบน้ำของผู้สูงอายุหรือผู้ที่อ่อนเพลียมากๆ จากการมีโรคหนึ่งอยู่แล้ว ถ้าอาบน้ำร้อนก็ควรเป็นเพียงอุ่นๆ ไม่ควรร้อนจนเกินไป
การอาบน้ำมีคุณค่าอย่างยิ่งต่อสุขภาพของร่างกาย แต่ในห้องน้ำก็อาจมีอันตรายเกิดขึ้นได้หลายประการ การอาบน้ำจึงควรที่จะระวังและคอยป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้ เพื่อให้การอาบน้ำมีคุณค่าต่อชีวิตความเป็นอยู่ของเราโดยแท้จริงและเป็นผลดีที่สุดด้วย
ที่มา:วิชาภรณ์ แสงมณี