พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสุนทรมหาวชิราวุธ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ นับแต่ได้เถลิงถวัลย์ราชสมบัติจวบจนเสด็จสวรรคต เมื่อวันที่ ๒๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๖๘ พระองค์ทรงบำเพ็ญพระราชกรณียกิจเป็นคุณประโยชน์แก่ประเทศชาติเป็นอเนกประการ ยิ่งกว่านั้นพระองค์ทรงเป็นเอตทัคคะทางอักษรศาสตร์ วรรณคดี นาฏศิลป ยากที่จะหาผู้เปรียบได้ 
ปวงชนชาวไทยเทิดทูนเฉลิมพระเกียรติถวายพระราชสมัญญาว่า “สมเด็จพระมหาธีรราซเจ้า” ด้วยความระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณที่ทรงมีแก่ประเทศชาติ รัฐบาล คณะนักเรียนเก่าราชวิทยาลัย นักเรียนวชิราวุธวิทยาลัย ข้าราชบริพาร พ่อค้า ประชาชน จึงพร้อมใจกันดำเนินการออกทุนทรัพย์จัดสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวขึ้นประดิษฐานที่ลานหน้าสวนลุมพินี อันเป็นสวนสาธารณะ ซึ่งพระองค์โปรดเกล้า ฯ ให้สร้างสำหรับเป็นที่พักผ่อนหย่อนใจพระราชทานแก่ประชาชน เมื่อการสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์สำเร็จแล้ว คณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในพระปรมาภิไธย สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล รัชกาลที่ ๘ ได้ประกอบพระราชพิธีเปิดพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ ๒๗ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๘๕ มีรายการดังนี้
เวลา ๑๖ นาฬิกา ๓๐ นาที คณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ไปยังมณฑลพิธี ณ สวนลุมพินี พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา ประธานคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ทรงจุดธูป เทียนเครื่องนมัสการ ทรงศีลแล้ว ประธานกรรมการรายงานการก่อสร้าง จบแล้ว ประธานคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์มีพระดำรัสตอบ แล้วคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ออกจากโรงพระราชพิธี ไปยังลานวชิราวุธานุสรณ์ ประธานคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ทรงทำพิธีเปิดพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราวุธพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระสงฆ์ทรงสมณศักดิ์ ๑๕ รูป เจริญชัยมงคลคาถา ชาวพนักงานประโคมสังข์ บัณเฑาะว์ มโหระทึก แตรและดุริยางค์ ทหารกองเกียรติยศของพระบรมราชานุสาวรีย์ถวายความเคารพ แตรวงบรรเลงเพลงสรรเสริญพระบารมี ครั้นสุดเสียงประโคมแล้ว คณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ขึ้นสู่บัลลังก์พระบรมรูป ประธานคณะ ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ทรงพระสุหร่าย ทรงวางพวงมาลาแล้วทรงจุดธูปเทียนเครื่องราชสักการะถวายบังคมพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว แล้วคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ไปยังโรงพระราชพิธี ประธานคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ทรงประเคนจตุปัจจัยไทยธรรม พระสงฆ์ถวายอนุโมทนา คณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์กลับ
พระบรมราชานุสาวรีย์นี้ คณะรัฐมนตรีได้ประชุมลงมติให้มีการถวายบังคมพระบรมราชานุสาวรีย์ เป็นรัฐพิธีประจำปีในวันที่ ๒๕ พฤศจิกายน ซึ่งเป็นอภิลักขิตสมัยคล้ายวันสวรรคต ถือเป็นวันที่ระลึก สำคัญของชาติวันหนึ่ง สำนักพระราชวังได้ดำเนินการออกหมายกำหนดการเสด็จพระราชดำเนินไปทรงวางพวงมาลาและถวายราชสักการะไว้ดังนี้
เวลา ๑๗ นาฬิกา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินโดยรถยนต์พระที่นั่งไปยังพระบรมราชานุสรณ์ สวนลุมพินี ทรงวางพวงมาลา ขณะนั้นพนักงานประโคมแตร มโหระทึก แล้วทรงจุดธูปเทียนเครื่องราชสักการะกราบถวายบังคม พระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว แล้วเสด็จพระราชดำเนินกลับ
การแต่งกาย แต่งเครื่องแบบปรกติขาว
ก่อนเวลาเสด็จพระราชดำเนิน ผู้แทนกระทรวง ทบวง กรม สถาบันการศึกษา สมาคม องค์การต่างๆ นำพวงมาลาไปถวายสักการะ และในเวลากลางคืนกรุงเทพมหานครจัดดุริยางค์และดนตรีบรรเลงตามสมควร
อนึ่ง ปีใดมิได้เสด็จพระราชดำเนิน จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระราชวงศ์เสด็จไปปฏิบัติพระราชกรณียกิจแทนพระองค์
ที่มา:กรมศิลปากร