ไม้มงคลที่ควรปลูกทางทิศตะวันออก

ต้นไม้กับความเชื่อ
คนไทยรักต้นไม้ เล่นต้นไม้มาช้านาน มีวิธีเล่นที่ผิดแผกแตกต่าง จากคนชาติอื่นโดยมิได้ มุ่งเอาแต่ความสวยงามตามธรรมชาติเท่านั้น หากแต่มีกรรมวิธีในการเล่นที่เต็มไปด้วยศิลปและศาสตร์อย่างลึกซึ้งละเมียดละไม ทุ่มเทความรัก ทนุถนอม ให้ความชื่นชมเอ็นดูแนบแน่นในจิตใจ ยอมรับเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตและวิญญาณ หรือนับเนื่องเป็นสมาชิก หน่วยหนึ่งของครอบครัวตนก็ว่าได้
บรรพบุรุษของเรา ท่านจะทำจะเล่นสิ่งใด มักจะทำเป็นกิจจะลักษณะ พยายามศึกษาค้นคว้าทดลองหาความรู้ และประสบการณ์จากสิ่งนั้นๆ อย่างถึงแก่นแท้แห่งความจริง การเล่นต้นไม้ก็เช่นกัน ท่านสามารถจำแนกแยกแยะ แบ่งเป็นพวกเป็นชนิด เรียนรู้ลักษณะนิสัยความเป็นอยู่ และประโยชน์สรรพคุณจากต้นไม้ทุกแง่ทุกมุม เพื่อนำมาผนึก ผสมผสาน ปรับเข้ากับชีวิตประจำวันได้อย่างสนิทสนม เป็นต้นว่านำมาใช้เป็นปัจจัยในการดำรงชีวิตอย่างผาสุก อันได้แก่อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัยและยารักษาโรคภัยไข้เจ็บ รู้จักนำมาประดับตกแต่งอาคารเคหะสถานเพื่อความสวยงาม ความรื่นรมย์ให้เป็นอาหารตาอาหารใจ ยิ่งไปกว่านั้น ยังสามารถนำไปใช้ทางคงกระพันชาตรี ทางโชคลาภ เมตตามหานิยม ให้คนหลงใหลรักใคร่ ใช้ในทางคุ้มเกรง ป้องกันภัยต่างๆ เล่นจนแม้กระทั่งชื่อของต้นไม้ อันเชื่อว่า จะเกิดความเป็นสิริมงคล ยังความสุขสงบร่มเย็นมาให้แก่ตนเองและครอบครัว
กรรมวิธีในการปลูก การเตรียมดิน ให้ปุ๋ย ให้น้ำ ดูแลรักษา ตลอดจนการนำส่วนของต้นไม้ไปใช้มากไปด้วยพิธีรีตองประกอบด้วยเวทย์มนต์หรือคาถาอาคมกำกับ โดยเชื่อว่าส่วนของพืชนั้นจะเกิดฤทธานุภาพ (ขลัง) บันดาลความศักดิ์สิทธิ์ ยังความสัมฤทธิ์ผลในสิ่งที่ตนปรารถนาได้ ครั้นประสบความสำเร็จเข้า ความรัก หลงใหล เชื่อถือ ศรัทธาก็เกิดขึ้นกระชับแน่นในจิตใจ คุณฤทธิ์อภินิหารต่างๆ นั้น เป็นความเชื่อระดับบุคคล บางสิ่งก็พิสูจน์ได้ แต่มีบางอย่างที่ยังหาเหตุผลไม่ได้
คนสมัยก่อนนั้น ท่านจะประกอบกิจการงานใด ไม่ว่าจะเป็นงานพิธี หรือกิจส่วนตัวก็ตาม ก็มักจะถือเคล็คเชื่อโชคลาง กำโชคกำชัยให้เป็นสิริมงคลแก่ตนเองเอาไว้ก่อน ไม่ว่าจะเป็นการพูดจา กินอยู่หลับนอน การแต่งกาย แม้กระทั่งการปลูกต้นไม้ ท่านก็ยังเลือกเอานามที่เรียกขานให้บังเกิดสิริมงคล หาฤกษ์ดูยาม เลือกวันเวลาและทิศทางปลูกให้ถูกต้องโฉลก ใครจะร่ำลือว่าอะไรที่ไหนดีที่ไหนดัง ถึงจะต้องบากบั่นดั้นด้นไป สิ้นเปลืองค่าใช้จ่ายซื้อหามาด้วยทรัพย์สินเงินทองมากมายเพียงใดก็ตาม เป็นต้องสืบเสาะหามาไว้ในครอบครอง
ในยุคดึกดำบรรพ์ มนุษย์ยังรู้จักและเข้าใจธรรมชาติน้อย หาเหตุผลได้ยาก เชื่อถือในสิ่งต่างๆ ที่มองไม่เห็น ความเชื่ออยู่เหนือเหตุผล ความเชื่อดูช่างมีอิทธิพลต่อความเป็นอยู่ของมนุษย์มากทีเดียว จนดูกลายเป็นกลัว ทางออกเฉพาะหน้าก็คือพยายามประจบประแจง เอาอกเอาใจ มิให้ สิ่งที่น่ากลัวนั้นโกรธและลงโทษตนได้ สรรหาสิ่งของที่ถูกใจมาเซ่นไหว้เคารพบูชาให้มาเป็นพวกเดียวกับคน อ้อนวอนขอประโยชน์และภาวนาขอให้ช่วยเหลือในสิ่งที่พึงประสงค์ ซึ่งแต่ละท้องถิ่น อาจมีความเชื่อถือคล้ายคลึงหรืออาจจะแตกต่างกันออกไป ถึงจะเข้าสู่ยุคคอมพิวเตอร์แล้วก็ตาม ความเชื่อหาได้ลดราลงไม่แม้แต่น้อย กลับเพิ่มมากกว่าเก่าด้วยซ้ำ
บรรพบุรุษไทยเขามีความเชื่อเกี่ยวกับการปลูกต้นไม้กันมานานแล้ว ดังจะเห็นได้จาก “ตำราพรหมชาติ” ชึ่งชี้แนะการปลูกต้นไม้รอบบริเวณบ้านไว้ โดยเชื่อว่าต้นไม้อะไรบ้าง ปลูกแล้วจะเกิดความเป็นสิริมงคลและอัปมงคลแก่ตนเองและครอบครัว
ผู้เขียนเห็นเป็นเรื่องน่าสนใจ น่าจะทำความเข้าใจกันให้กระจ่างเสียที มิฉะนั้นจะเป็นความลับดำมืดต่อไปอย่างไม่รู้ขอบเขตไม่มีที่สิ้นสุด
ไม้มงคล
ไม้มงคล หมายถึง ต้นไม้ที่ปลูกไว้ในบริเวณบ้านเพื่อประโยชน์ใช้สอยในครัวเรือนและเอาเคล็ดจากชื่อในการเรียกขาน หรือมีผู้ทักให้เสียงที่เปล่งออกมาเป็นสิริมงคลแก่ตน ผู้เป็นเจ้าของและครอบครัว ดังจะได้กล่าวต่อไป
๑. ทิศบูรพา (ตะวันออก) โบราณท่านให้ปลูกไผ่สีสุก กุ่ม มะพร้าว วิเคราะห์กันตามเหตุผล

กอไผ่สีสุก (Bambusa spp.) ช่วยพรางแสงแดดยามเช้าด้านตะวันขึ้น ไผ่สีสุกลำต้นเป็นไม้ขนาดกลางไม่ใหญ่โตเหมือนไผ่ตงหรือไผ่บง หรือเล็กกว่าไผ่รวก กอและพุ่มใบของไผ่สีสุกไม่แน่นทึบจนเกินไปเหมือนไผ่อื่น อีกทั้งยังได้อาศัยไม้จักสาน กระบุง กระจาด ตะกร้า เครื่องใช้ต่างๆ ได้
เหตุผลประการสำคัญ ชื่อเป็นมงคลนามกล่าวคือ เพื่อให้ “ความมั่งมี-สีสุก” มีอันจะกิน “อยู่เย็นเป็นสุข” หรือมีอนาคตที่สุกใสอะไรทำนองนั้น

กุ่ม (Crataeva religiosa)

เป็นต้นไม้ขนาดเล็กถึงขนาดกลาง สูง ๑๐-๒๐ เมตร ใบมี ๓ แฉก ชอบขึ้นตามข้างลำธาร แต่ไม่สู้พบมากนัก ยอดอ่อนใช้ปรุงอาหารได้ แต่ไม่นิยมนำมาปรุงสดๆ ต้องดองน้ำเกลือตากแดดทิ้งไว้ประมาณ ๒-๓ วันแล้วจึงนำไปปรุงอาหาร จะผัดหรือแกงก็ได้
กุ่มมี 2 ชนิด คือ กุ่มบก กับ กุ่มน้ำ กุ่มบก เป็นไม้เกิดตามป่าดอน ปลายใบป้อมๆ มีใบย่อย 3 ใบ คล้ายใบทองหลาง เปลือกต้นหนา สีขาวหม่นๆ ช่อดอกเป็นช่อแบน เช่นพุ่มอื่นๆ ผลกลมคล้ายผลกระทิง โตขนาดลูกหมากแก่สุกสีแดงนกชอบกิน ใบอ่อนดองรับประทานได้
ประโยชน์ทางยา
ใบต้มรับประทานบำรุงหัวใจ ใบสดตำทารักษาโรคผิวหนัง เปลือกต้มรับประทานเป็นยาขับลมในลำไส้ แก้แน่น มักใช้รวมกับเปลือกกุ่มน้ำเปลือกทองหลางใบมัน
กุ่มนํ้า เป็นไม้ยืนต้นขนาดย่อมถึงขนาดกลาง ใบแคบเขียวสด หนาทึบใบยาว ปลายแหลม ขึ้นตามริมน้ำ ลำคลอง ห้วยหนองทั่วไป เว้นทางภาคใต้ ดอกและใบอ่อน ใช้ดองเปรี้ยวรับประทานเป็นผักได้
เนื้อไม้สีขาวนวลแกมเหลืองอ่อน เมื่อยังสดเหนียวมาก อ่อนพอควร
ประโยชน์ทางยา
รากแช่น้ำรับประทานเป็นยาธาตุ เปลือกต้มรับประทานเป็นยาตัดลม ขับลมในลำไส้
สมัยก่อนคงปลูกไว้เพื่อใช้ยอดอ่อนและดอกเป็นอาหาร ใช้ใบสด เปลือกและรากปรุงยารักษาโรค ผู้เขียนเคยเห็นดอกกุ่มออกเต็มต้น ดูสวยงามติดตา จึงขออนุโลมประโยชน์ ในแง่ปลูกกันเป็นไม้ดอกไม้ประดับอาคารบ้านเรือนอีกอย่างหนึ่ง
คิดว่าคนโบราณคงปลูกไว้เอาชื่อเป็นเคล็ดเช่นเดียวกับไผ่สีสุก เมื่อมั่งมีสีสุกแล้วก็คงจะหวังให้เก็บเงินไว้ เป็นกลุ่ม เป็นก้อน มีฐานะเป็นปึกแผ่นกระมัง

มะพร้าว (Cocos nucifera, Linn.)
ทางใบมะพร้าวพรางแสงได้ดี เช่นเดียวกับกอไผ่ทางตากแห้งเป็นเชื้อเพลิงหุงข้าว ก้านในทำไม้กวาด ไม้กลัด ใช้เสียบดอกมะลิปักแจกันบูชาพระ ใบอ่อนห่อข้าวต้มมัด ผลอ่อน-แก่และน้ำเป็นอาหาร กาบทำเชือก หุ้มกิ่งตอน สุมควันไล่ยุง กะลาทำเชื้อเพลิงหุงหาอาหาร ทำกะโหลก กระบวยตักน้ำ ทำทะนานตวงข้าวสาร น้ำมะพร้าวอ่อนมีฮอร์โมน ดื่มช่วยให้เด็กในครรภ์แข็งแรง น้ำมะพรไวจากผลแก่ใช้ดองผัก
ชาวสวนหลายแห่งนิยมปลูกมะพร้าวเป็นแนวรอบที่เพื่ออาศัยรากป้องกันดินพังทลาย และเป็นแนวกำบังลม
ประโยชน์จากมะพร้าวมีมากมายสุดพรรณนามีหรือคนสมัยก่อนจะไม่นำมาปลูกไว้ใช้สอยในชีวิตประจำวัน
ที่มาโดย:รศ. สุนทร ปุณโณทก