ครูกลอนท่านสอนรัก
ยกนิ้วประนมกรวอนเหนือเศียร ต่างธูปเทียนบูชาอาจารย์สอน
สุนทรภู่อาการย์ด้านกาพย์กลอน อำนวยพรให้เขียนคล่องต้องใจชน
สุนทรภู่ครูกลอนท่านสอนรัก แจ้งประจักษ์ความจริงสิ่งสับสน
ที่ว่ารัก รักนั้นฉันมืดมนธ์ จึงคิดค้นอ่านกลอนสุนทรเรียน
ช่างหวานฉ่ำเย็นชื่นระรื่นจิต เมื่อยังสาวเฝ้าคิดจนปวดเศียร
ยิ่งคิดถึงเรื่องรักชักวนเวียน แล้วนี่ฉันจะเรียนได้อย่างไร
“ไม่เมาเหล้าแต่เรายังเมารัก สุดจะหักห้ามจิตคิดไฉน
ถึงเมาเหล้าเช้าสายก็หายไป แต่เมาใจนี้ประจำทุกค่ำคืน”
นิราศภูเขาทองไปลองอ่าน ก็ได้ผ่านบทเรียนเขียนระรื่น
สุนทรภู่สอนไว้ให้กล้ำกลืน เมารักนี้ขมขื่นไม่ชื่นเลย
“จนไม่มีที่รักเป็นหลักแหล่ง ต้องคว้างแคว้งคว้าหานิจจาเอ๋ย
โอ้เปลี่ยวใจ ไร้รักที่จักเชย ชมแต่เตยแตกหนามเมื่อยามโซ”
นิราศเมืองเพชรบุรีมีใจเศร้า สุนทรภู่หงอยเหงาเศร้าโศกโข
นึกถึงรักร้างไปไข้เซโซ จะอวดโอ้รักใหม่ตั้งใจรอ
“ประหลาดนักรักเอ๋ยมาเลยลับ เหมือนเดือนดับเด็ดเดี่ยวไปเจียวหนอ
ชลนัยน์ไหลหลั่งลงคลั่งคลอ ยิ่งเย็นย่อเสียวทรวงให้ร่วงโรย”
จากนิราศอิเหนาแสนเศร้าโศก ลมกรรโชกเหนื่อยใจให้หิวโหย
เหมือนหนึ่งใครใช้แซ่แค่โบกโบย ร้องโอดโอยอนิจจาไม่น่าเลย
“จะรักใครเขาก็ไม่เมตตาตอบ สมประกอบได้แต่สอดกอดเขนย
เอ็นดูเขาเฝ้านึกนิยมเชย โอ้ใจเอ๋ยจะเป็นกรรมนั่นร่ำไป”
จากนิราศเมืองแกลงแจ้งประจักษ์ เรื่องความรักพิษสงอยู่ตรงไหน
สุนทรภู่รำพันได้ทันใจ ฉันหวั่นไหวกลัวรักจักร้าวราน
“เขาย่อมเปรียบเทียบความว่ายามรัก แต่น้ำผักต้มขมชมว่าหวาน
ครั้งจืดจางห่างเหินไปเนิ่นนาน แต่น้ำตาลก็ว่าเปรี้ยวไม่เหลียวแล”
จากนิราศเจ้าฟ้าพาให้คิด สุนทรภู่มีจิตคิดหลายแง่
อันเรื่องรักยากนักถ้าจักแปล ที่รู้แน่รักนักก็มักงง
“แต่เรียนรักรักนักก็มักหน่าย รักละม้ายมิได้ชมสมประสงค์
ยิ่งรักมากพากเพียรยิ่งเวียนวง มีแต่หลงลมลวงน่าทรวงโทรม”
อ่านนิราศเจ้าฟ้านิจจาเอ๋ย อยากจะเอ่ยเรียนรักใช่หักโหม
จะเรียนรักหนักใจไม่ครึกโครม อย่าโหมโรงให้ใครรู้อดสูใจ
“เห็นต้นรักหันโค่นต้นสนัด เป็นรอยตัดรักขาดไม่หวาดไหว
เหมือนตัดรักตัดสวาทขาดอาลัย ด้วยเห็นใจเจ้าแล้วนะแก้วตา”
จากนิราศพระประธมแสนขมขื่น รักไม่ชื่นน้อยใจกระไรหนา
สุนทรภู่รู้รักชักนำมา ให้ศึกษาต่อไปไม่เมามัว
“อันโศกอื่นหมื่นแสนในแดนโลก มันไม่โศกซึ้งเหมือนหึงผัว
ถึงเสียทองของรักสักเท่าตัว ค่อยยังชั่วไม่เสียดายเท่าชายเชือน”
พระอภัยมณีกวีวาด สุนทรภู่สามารถหาใครเหมือน
ความหลังยังอยู่ไม่รู้เลือน เป็นคำเตือนเพื่อนยาอย่าอาลัย
“โอดูเดือนเหมือนดวงสุดาแม่ กระต่ายแลเหมือนฉันคิดพิสมัย
เห็นแสงจันทร์อันกระจ่ายค่อยสร่างใจ เดือนครรไลลับตาแล้วอาวรณ์”
จากนิราศเมืองแกลงอย่าแคลงจิต สุนทรภู่ท่านประดิษฐ์คิดคำสอน
ให้รู้ทุกข์ รู้สุข ยามจากจร เป็นคำกลอนน่าฟังยังศรัทธา
“ถึงทุกข์ใครในโลกที่โศกเศร้า ไม่เหมือนเราภุมรินถวิลหา
จะพลัดพรากจากกันไม่ทันลา ใช้แต่ตาต่างถ้อยสุนทรวอน”
น่าเห็นใจท่านสุนทรผู้สอนรัก อกแทบหักเหมือนไฟไหม้สุมขอน
อ่านแล้วคิดว่ารักแท้นั้นแน่นอน แม้จะมรณ์ด้วยถ้อยคำก็กล้ำกลืน
“โอ้อกพี่นี้ร้อนด้วยความรัก ถึงฝนสักแสนห่าไม่ฝ่าฝืน
จากนิราศพระประธมฉันชมชอบ สุนทรภู่รอบคอบตอบเกษม
สาวอ่านแล้วชื่นใจให้ปรีดิ์เปรม ต่างอิมเอมเพราะรสหวานไปนานเลย
“โอ้คิดอื่นหมื่นแสนไม่แม้นเหมือน พี่ร่วมเรือนร่วมเตียงเคียงเขนย
สงัดเสียงเที่ยงคืนเคยชื่นเชย เมื่อไรเลยจะคืนมาชื่นใจ”
อ่านนิราศพระประธมชมความคิด แม่มิ่งมิตรสุนทรภู่เธออยู่ไหน
สุนทรภู่พร่ำรำพันทุกวันไป เธอเที่ยวอยู่แห่งใดได้กลับมา
“อดอะไรจะเหมือนอดที่รสรัก อดจะหักเสียด้วยใจอาลัยหา
ไม่เห็นรักหนักดิ้นสิ้นชีวา จะเป็นบ้าเสียเพราะรักสลักทรวง”
พระอภัยมณีที่ท่านแต่ง มีหลายแห่งสอนใจให้นึกห่วง
เรื่องลิ้นของมนุษย์ที่สุดลวง อีกทั้งปวงภิตท่านคิดมา
“รักสตรีที่ไรก็ได้ทุกข์ ไม่มีสุขแสนประหลาดวาสนา
เขาออกตัวกลัวลิ้นสิ้นลังกา เรานี้มาเลยหลงเข้าดงรัก”
“พระอภัยมณี” นั้นมีค่า ฉันชอบบทเจรจาว่าหาญหัก
อันเถาวัลย์พันเกี่ยวลดเลี้ยวนัก ยังประจักษ์น้อยกว่าจิตจริตมาร
“ถึงม้วยดิน สิ้นฟ้า มหาสมุทร ไม่สิ้นสุดความรักสมัครสมาน
แม้นเกิดในใต้หล้าสุธาธาร ขอพบพานพิศวาสไม่คลาดคลา
แม้นเนื้อเย็นเป็นห้วงมหรรณพ พี่ขอพบศรีสวัสดิ์เป็นมัจฉา
แม้เป็นบัวตัวพี่เป็นภุมรา เชยผกาโกสุมปทุมทอง
“เจ้าเป็นถ้ำอำไพขอให้พี่ เป็นราชสีห์สิงสู่เป็นคู่สอง
จะติดตามทรามสงวนนวลละออง เป็นคู่ครองพิสวาสทุกชาติไป”
แสนซาบซึ้งตรึงใจในความรัก พึ่งประจักษ์รักแท้แน่ไฉน
เฝ้าติดตามความรักพิทักษ์ใจ ถึงชาติไหนก็จะอยู่เป็นคู่ม้วย
“โอ้รักต้นคนรักเขาหักให้ ไม่ตัดได้เด็ดรักไม่พักฉวย
แต่รักน้องต้องประสงค์ถึงงงงวย ใครไม่ช่วยชักนำสู้กล้ำกลืน”
ฉันเห็นใจในรักสลักจิต คนึงคิดถึงท่านพลันขมขื่น
รักใครมีหนีไปไม่ได้คืน คงสอื้นเจ็บช้ำระกำนัก
“จะหักอื่นขืนหักก็จักได้ หักอาลัยนี้ไม่หลุดสุดจะหัก
สารพัดตัดขาดประหลาดนัก แต่ตัดรักนี้ไม่ขาดประหลาดใจ”
อันที่จริงหญิงกับชายนั้นหมายรัก สุดจะหักห้ามจิตคิดไฉน
อันความรักเหมือนโคถึกฮึกหาญไป ไม่หวั่นเกรงโพยภัยทั้งใจกาย
“อันอ้อยตาลหวานลิ้นแล้วสิ้นทราก แต่ลมปากหวานหูไม่รู้หาย
แม้นเจ็บอื่นหมื่นแสนจะแคลนคลาย เจ็บจนตายนั้นเพราะเหน็บให้เจ็บใจ”
จากเพลงยาวเขาถวายโอวาท อย่าประมาทเสียงฉอเลาะเพราะสดใส
อย่าหลงลมคำคมของชายใด เขาอาจหลอกล่อให้ตายใจพลัน
“แม้นชายใดใจประสงค์มาหลงรัก ให้รู้จักเชิงชายที่หมายมั่น
อันความรักของชายนั้นหลายชั้น เขาว่ารักรักนั้นประการใด”
สุภาษิตสอนหญิงติงไว้ก่อน ท่านเฝ้าสอนหญิงนะเธออย่าเผลอไผล
อย่าเที่ยวเดินแอ่นอกยกสะไบ ทั้งนัยน์ตาระวังไว้ใช่เหลียวแล
“อันนัยน์ตาพาตัวให้มัวหมอง เหมือนทำนองแนะออกบอกกระแส
จริงไม่จริงเขาก็เอาไปเล่าแซ่ คนรังแกมันก็ว่านัยน์ตาคม”
ฉันคุยเพลินเดินไปไกลเรื่องรัก ขอผ่อนพักสักครู่ดูเหมาะสม
ความรักมีที่ไหนใจระทม แต่ขอชมรักสักนิดชิดใจกาย
“ด้วยวิสัยในประเทศทุกเขตแคว้น ถึงโกรธแค้นความรักย่อมหักหาย
อันความจริงหญิงก็ม้วยลงด้วยชาย ชายก็ตายลงด้วยหญิงจริงดังนี้”
ยังมีอีกมากมายหลายสิบบท ที่ปรากฎบทกลอนสุนทรศรี
ของท่านยอดสุนทรภู่ครูกวี สอนให้มีความรักสลักใจ
แม้ตัวฉันเกิดทันท่านสุนทร จะกราบกรานขอพรอันสดใส
คงเป็นศิษย์ติดตามทั้งใกล้ไกล นักเสียใจว่าเกิดช้ากว่าร้อยปี”
ที่มา:วรณี (สัชฌุกร) ศิริบุญ