จักรและตรีศูล หรือจักรี:ราชศาสตราวุธ

จักรและตรีศูล หรือจักรี

พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก รัชกาลที่ ๑ ทรงสร้างขึ้นเป็นราชศาสตราวุธ  เนื่องจากทรงพระราชดำริว่า  สมเด็จพระปฐมบรมราชชนกทรงมีตำแหน่งเป็นเจ้าพระยาจักรี เมืองพิษณุโลก  และพระบาทสมเด็ดพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกก็ได้รับสถาปนาเป็นเจ้าพระยาจักรีในสมัยกรุงธนบุรี จึงทรงนำมาเป็นนิมิตหมายสร้างดวงจักรและตรีศูลขึ้นเป็นสัญลักษณ์ประจำพระบรมราชวงศ์จักรี  แล้วนำเข้ามณฑลพิธีในการประกอบพระราชพิธีปราบดาภิเษกของพระองค์และพระราชพิธีบรมราชาภิเษกรัชกาลต่อ ๆ มา  จัดอยู่ในชุดพระแสงอัษฎาวุธ  มีพระแสงหอกเพชรรัตน์  พระแสงดาบเชลย พระแสงตรีศูล พระแสงจักร พระแสงดาบเขน(หรือดาบโล่) พระแสงธนู พระแสงของ้าวแสนพลพ่าย พระแสงปืนข้ามแม่น้ำสะโตง

จักรและตรีศูล ทำด้วยเหล็กผสม  มีเส้นผ่าศูนย์กลาง ๑๗.๕ เซนติเมตร  คร่ำทองเป็นลายจักร  ที่คมของจักรเลี่ยมทองคำโดยรอบและถอดขอบที่เลี่ยมออกได้

ตรีศูล  วัดจากปลายด้ามถึงยอดพระแสงองค์กลาง ๕๑ เซนติเมตร  ด้ามหุ้มทองคำ สลักลายตลอด ปลายด้ามฝังทับทิม  ที่คอพระแสงองค์กลางหล่อรูปพระนารายณ์ทรงครุฑคร่ำลายทองติดตรึงกับพระแสงองค์กลางทั้งสองด้าน