ในพระพุทธศาสนาแสดงว่า ใครจะนับถือพระพุทธศาสนาหรือไม่ก็แล้วแต่เขา ไม่มีการบังคับ ไม่มีการใช้นรกเข้าขู่ หรือใช้สวรรค์เข้าล่อ การขึ้นสวรรค์ ลงนรก เป็นเรื่องเนื่องจากการกระทำของคนนั้นๆ คนที่นับถือพระพุทธศาสนาแต่ทำชั่ว เช่น ฆ่าเขา ลักเขา แม้ทำเพื่อพระพุทธศาสนาก็ถือว่าเป็นความชั่ว เพราะเมื่อทำชั่วก็ต้องเป็นความชั่ว เมื่อทำดีก็ต้องเป็นความดี ไม่ว่าผู้ทำจะนับถือพระพุทธศาสนาหรือศาสนาใดๆ แม้แต่ทางกฎหมายก็ยังไม่ยอมในเมื่อมีการฆ่าคนเพื่อศาสนา และเมื่อมีคนด่าว่าพระพุทธเจ้าบ้าง สรรเสริญบ้าง พระพุทธองค์กลับทรงสอนพุทธบริษัทว่า อย่าไปยินร้ายโกรธเขา หรือดีใจ ควรวางใจเป็นกลางๆ
เมื่อมีคนสำคัญ เช่น สีหเสนาบดี กับอุบาลีคฤหบดี ซึ่งนับถือศาสนาอื่นมาก่อน แล้วกลับมานับถือพระรัตนตรัย พระองค์กลับทรงท้วงเขาถึง ๓ ครั้ง ให้เขาคิดดูให้ดีก่อน ก่อนที่จะเปลี่ยนศาสนา เลิกจากศาสนาเดิมมานับถือพระรัตนตรัย
การทำความดี-การบำเพ็ญประโยชน์
ในพระพุทธศาสนาสนอให้คนทำความดี เพื่อความดีของตนเองบ้าง ของผู้อื่นบ้าง ดูพฤติกรรมของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นตัวอย่าง หรือเป็นข้ออ้างอิง คือ พระพุทธองค์เสด็จจาริกไปสอนผู้อื่นเพื่อความดีของเขา โดยมิได้หวังอะไรเป็นเครื่องตอบแทน ไม่ว่าจะเป็นลาภ ยศ สรรเสริญ สุข เพราะทรงพอแล้ว และไม่มีกิเลสอันเป็นเหตุให้หวังผลตอบแทนอย่างนั้น พระองค์ทรงสอนคนที่เลวให้เป็นคนดี สอนคนที่ดีอยู่แล้วให้ดียิ่งๆ ขึ้น การทำดีอย่างนี้เป็นการทำเพื่อความดีของผู้อื่นทั้งนั้น เป็นการบำเพ็ญประโยชน์ต่อผู้อื่น โดยมิได้หวังการตอบแทนใดๆ ดังนั้นการบำเพ็ญประโยชน์ของพระองค์จึงมีลักษณะบริสุทธิ์ที่สุด มีแต่ให้ ไม่มีหวังผลตอบแทนเป็นส่วนพระองค์เลย
ผู้สร้างชาติภพ
ในพระพุทธศาสนาแสดงว่า กิเลส(กรรม วิบาก คือผลของกรรม) เป็นผู้สร้างชาติภพ เช่น ในบาลีธรรมบท ขุททกนิกาย พระพุทธองค์ตรัสไว้ ความไทยว่า เมื่อยังไม่ประสบความรู้จริง(ญาณ) เราแสวงหากิเลสตัณหา ซึ่งเป็นผู้สร้างบ้านเรือน คือ ชาติ ภาพ ได้ท่องเที่ยวไปสู่สังสารวัฏ มีอันต้องเกิดแล้วเกิดอีกครั้งแล้วครั้งเล่า
แม้ในที่อื่นอีกเป็นอันมาก เป็นต้นว่า ในมหานิทานสูตร และในมหาวรรค ทีฆนิกาย ก็ได้กล่าวถึงเรื่องหฏิจจสมุปบาท(คือเรื่องผลนั้นๆ อาศัยเหตุนั้นๆ เกิดมี เช่น ความแก่ ความตาย มีเพราะชาติ คือความเกิด ชาติมีเพราะภพ ภพมีเพราะความยึดถือ ดังนี้เป็นต้น)
ที่มา: จากหนังสือเรื่อง 1 ใน 84000 ของ สภาการศึกษามหามกุฏราชวิทยาลัย มหาวิทยาลัยพระพุทธศาสนา