ประวัตินางมณโฑเรื่องรามเกียรติ์

Socail Like & Share

นางมณโฑคือใคร ? หลายท่านคงจะรู้ว่านางมณโฑนั้นเป็นชายาของทศกัณฐ์ และยังนึกกระหยิ่มใจต่อไปว่า นางมณโฑนั้นหน้าอกโตอยู่ข้างเดียว ตามเพลงที่เด็กๆ ชอบร้องกันอีกด้วย ความข้อนี้เอามาจากไหนก็ไม่ทราบและหาสาเหตุไม่ได้ว่าทำไมนางมณโฑจึงเป็นเช่นนั้น แต่ความเป็นจริงแล้วนางมณโฑเป็นผู้หญิงในวรรณคดีที่สวยคนหนึ่ง ไม่มีลักษณะที่ว่านี้แต่ประการใด ส่วนประวัติความเป็นมาของนางมณโฑจะเป็นประการใดนั้น เข้าใจว่าคงจะมีอีกหลายท่านที่ไม่ทราบรายละเอียด ดังนั้นเรามาพูดถึงประวัติของนางมณโฑให้ละเอียดเสียทีก็ดีเหมือนกันนางมณโฑ

ในหนังสือเรื่องรามเกียรติ์ของเราและในหนังสือเรื่องบ่อเกิดของรามเกียรติ์กล่าวถึงประวัติของนางมณโฑไว้ว่า พระฤษีสี่ตนบำเพ็ญพรตที่เขาหิมพานต์เป็นเวลาสามหมื่นปี โคนมห้าร้อยตัวอยู่ในป่า มีใจเลื่อมใสในพระฤษี จึงพากันมาหยดน้ำนมลงไว้ในอ่างทุกเช้า ถึงเวลาพระฤษีฉันแล้วก็ให้ทานนางกบตัวหนึ่ง ซึ่งอยู่ข้างอ่างนั้นบ้าง วันหนึ่งนางนาคซึ่งเป็นธิดาของพระยากาลนาค ขึ้นมาสมจรกับงูดิน พระฤษีทั้งสี่พบเข้าเห็นเป็นเสียเกียรติ์ยศนาคจึงเอาไม้เท้าเคาะให้รู้ตัว ครั้งแรกก็เคาะตรงขนดหางแต่นางนาคหารู้สึกตัวไม่ ฤษีจึงเคาะอีกที คราวนี้ เคาะกรงกลางตัวทีเดียว นางนาคก็ตกใจมองไปเห็นฤษีก็นึกละอาย ก็ชำแรกแผ่นดินหนีไปเมืองบาดาลแต่ก็เอาความอาฆาตไปด้วย จึงคิดจะฆ่าฤษี จึงแอบไปที่อาศรมคายพิษลงในอ่างนํ้านม ฝ่ายนางกบเห็นเช่นนั้นก็กลัวว่าพระฤษีจะมรณะ จึงโดดลงไปตายด้วยพิษนาคใน
อ่างนั้น ถึงเวลาฉัน พระฤษีเห็นกบตายก็ไม่กล้าฉันนม จึงช่วยกันชุบให้กบคืนชีพ แล้วถามถึงเหตุที่นางกบลงไปตายในอ่างน้ำนม เมื่อทราบเรื่องราวก็มีความกรุณาเลยชุบนางกบให้เป็นหญิงมนุษย์ให้ชื่อว่านางมณโฑ ตามชาติเดิมที่มาจากกบ เพราะกบนั้นในภาบาลีเรียกว่า “มณฑก”

นางมณโฑนั้นสวยงามอย่างไร ขนาดไหน เราลองฟังคำกลอนตอนนี้ดูก็ได้แล้วเลิกร้องเพลงนางมณโฑนมโตข้างเดียวเสียที คำกลอนมีว่า

“งามพักตรยิ่งชั้นมหาราช    งามวิลาสล้ำนางในดึงสา
งามเนตรยิ่งเนตรในยามา    งามนาสิกล้ำในดุษฎี
งามโอษฐงามกรรณงามปราง    ยิ่งนางในนิมาราสี

งามเกศยิ่งเกศกัลยาณี    อันมีในชั้นนิรมิต
ทั้งหกห้องฟ้าไม่หาได้        ด้วยทรงลักษณ์วิไลไพจิตร
ใครเห็นเป็นที่เพ่งพิศ        ทั้งไตรภพจบทิศไม่เทียมทัน”

เมื่อชุบนางมณโฑขึ้นมาแล้ว พระฤษีทั้งสีก็เดือดร้อนอีก เดือดร้อนในเรื่องที่อยู่ของนางมณโฑนั่นเองตอนเป็นกบอยู่ก็นอนข้างอ่างน้ำนมได้ไม่มีใครว่า แต่ตอนเป็นหญิงสาวและสวยด้วยจะมาอยู่ไนอาศรมกับพระฤษีก็ดูกระไรอยู่ ฤษีก็กลัวคนนินทาเหมือนกัน จึงนำนางมณโฑไปถวายพระอิศวรไว้ พระอิศวรก็มอบนางมณโฑให้พระอุมาไว้ทรงใช้สอย นางมณโฑเป็นสาวชาววังและก็เป็นชาววังในสวรรค์ไม่ใช่วังธรรมดาบนพื้นดินเรียกว่าเป็นสาวสวรรค์ทีเดียว

ที่อยู่ของพระอิศวรนั้น ว่าอยู่บนเขาไกรลาส วันหนึ่งวิรุฬหกขึ้นไปเฝ้าพระอิศวร ขณะนั้นพระอิศวรกำลังบรรทมอยู่ วิรุฬหกเข้าใจว่าพระอิศวรกำลังเสด็จออกที่หน้ามุขพอขึ้นอัฒจันทร์ วิรุฬหกก็หมอบกราบและก็กราบทุกชั้นบรรได ขณะนั้นมีตุ๊กแกตัวหนึ่งเห็นวิรุพหกขุนมารกราบบรรได ก็ร้องตุ๊กแกเป็นเชิงเยาะเย้ย วิรุฬหกเหลือบไปเห็นตุ๊กแกก็เกิด โทสะ ถอดสังวาลย์ขว้างไปถูกตุ๊กแกเคราะห์ร้ายถึงตาย ขณะเดียวกันเพราะความแรงของสังวาลย์ที่ขว้างไปเป็นเหตุให้เขาพระสุเมรุเอนไปด้วย ก็เขาพระสุเมรนั้นพระอิศวรเป็นเจ้าสถิตย์อยู่ พอเขาพระสุเมรเอนเอียงก็เดือดร้อนต้องประกาศหาผู้สมัครยกเขาให้ตรง ทำไมพระอิศวร ซึ่งสามารถบันดาลทุกสิ่งได้ จึงไม่ทรงทำให้เขาตรงเสียเองก็ไม่ทราบ คราวนั้นทศกัณฑ์อาสายกเขาให้ตรงได้มีความชอบ พระอิศวรจึงประทานพรว่าจะขออะไรก็ได้ ทศกัณฑ์ได้ทีก็ทูลขอพระอุมาชายาพระอิศวรๆ ก็ไม่ขัดแต่พอทศกัณฑ์จะอุ้มพระอุมาก็ร้อนเหมือนไฟ จึงต้องทูน พระอุพาไป จนสุดท้ายพระอิศวรออกอุบายจนทศกัณฑ์ต้องนำพระอุมาคืนและขอเปลี่ยนกับนางมณโฑเทวี พระอิศวรก็ทรงอนุญาตประทานนางมณโฑให้ ตอนทศกัณฑ์พานางมณโฑเหาะ จะไปกรุงลงกา แต่ทางอากาศที่ทศกัณฑ์ผ่านไปนั้นบังเอิญผ่านนครขีดขินของพาลี ฝ่ายพาลี เห็นทศกัณฑ์อุ้มสตรีเหาะข้ามเมืองตนก็โกรธ จึงคว้าอาวุธได้เหาะขึ้นไปรบกับทศกัณฐ์แล้วชิงเอานางมณโฑไปได้ นางมณโฑตกเป็นเมียของพาลีเป็นคนแรก พอตั้งท้อง อาจารย์ของพาลีไปว่ากล่าวให้คืนนางมณโฑแก่ทศกัณฐ์เสีย พาลีก็ยอมคืนแต่ขอเอาลูกไว้ ตอนนั้นลูกก็ยังไม่ครบกำหนดคลอดจึงต้องผ่าเอาลูกใส่ท้องแพะไว้ก่อน ลูกของทางมณโฑซึ่งเกิดจากทศกัณฐ์นี้คือองคต ซึ่งเป็นราชทูตถือสารของพระรามไปให้ทศกัณฐ์นั้นเอง นางมณโฑมีบุตรกับทศกัณฐ์อีก ๓ คน คืออินทรชิต นางสีดา และไพนาสุริยวงศ์

เมื่อเสร็จศึกลงกาแล้ว พระรามอภิเษกให้พิเภก ซึ่งมีความชอบในราชการเป็นพระเจ้ากรุงลงกาแทนทศกัณฐ์พี่ชาย ให้นางตรีชฎาเป็นมเหสีฝ่ายขวา นางมณโฑเป็นมเหสีฝ่ายซ้าย

นางมณโฑนั้น จะว่ามีบุญวาสนาก็นับว่ามีบุญวาสนาอยู่เพราะได้รับความเมตตาจากฤษีชุบจากกบมาเป็นสาวสวยและไปอยู่ในสวรรค์ กลายเป็นสาวสวรรค์ แต่จะว่ามีกรรมก็มีกรรม หรือตามความเห็นของคนบางคนก็ว่ามีบุญก็ได้ เพราะมีสามีถึง ๓ แต่ตอนบั้นปลายรู้สึกจะตกอับนิดหน่อย คือตกจากฝ่ายขวาเป็นเอกอัครมเหสี มาเป็นฝ่ายซ้ายคือเป็นรอง

ที่มา:วิชาภรณ์  แสงมณี