ชลามพุชโยนิ คือ การกำเนิดของสัตว์ที่เกิดจากครรภ์ การเกิดของมนุษย์ในโลกที่เกิดในครรภ์มารดา ซึ่งเรียกว่า ชลามพุชโยนินี้ มีรูปกาย ๒๘ ประการ เช่นเดียวกับการเกิดผุดขึ้นเป็นร่าง เจริญขึ้นทันที (อุปปาติกโยนิ) ดังที่เกิดในนรกภูมิ รูป ๒๘ นี้มีทั้งการเกิดโดยลำดับดัง
กล่าวแล้ว ยังมีรูปอื่นอีก ๕๓ รูป เมื่อนำมารวมกับรูป ๒๘ ก็จะได้ ๘๑ รูป รูปทั้งหมดดังกล่าวแล้วนี้มีชีวิตเป็นองค์ประกอบ ๗ ประการ คืออะไรบ้าง
ชีวิตซึ่งเป็นองค์ประกอบทั้งเจ็ดนั้นคือ หนึ่ง ชีวิตที่อยู่ในจักษุ มีไว้ สำหรับดู สอง ชีวิตที่อยู่ในโสต มีไว้สำหรับให้ได้ยินได้ฟัง สาม ชีวิตที่อยู่ใน ฆานะ มีไว้สำหรับดมกลิ่น สี่ ชีวิตที่อยู่ในชิวหา มีไว้สำหรับให้รู้รส ห้า ชีวิต ที่อยู่ภายในกาย มีไว้สำหรับให้รู้ความเจ็บปวด หก ชีวิตที่อยู่ในภาวะ มีไว้สำหรับให้รู้รส เจ็ด ชีวิตที่อยู่ในดวงใจ มีไว้สำหรับให้รู้คิด
การมีครรภ์ของบรรดาสตรีนั้น เกิดจากเหตุ ๗ ประการ ได้แก่ หนึ่ง บุรุษมาร่วมอยู่ด้วย สอง สตรีมีใจรักบุรุษได้นำเสื้อผ้าของบุรุษนั้นมาเชยชม แทนตัวบุรุษ และสตรีก็มีครรภ์ขึ้นขณะที่เชยชมผ้าของบุรุษ สาม สตรีบางคนมีใจรักบุรุษ เมื่อใดราคะของชายนั้นตก (อสุจิเคลื่อน) สตรีดูดกินนํ้าราคะนั้น ก็เกิดมีครรภ์ขึ้น เช่นเดียวกับนางเนื้อทราย มารดาของฤษีผู้มีชื่อว่า อิสิสิงคะดาบส สี่ สตรีบางคนเมื่อบุรุษลูบคลำเนื้อตัวและท้อง และสตรีนั้นมีใจรักบุรุษก็ตั้งครรภ์ได้ เช่นเดียวกับนางปาลิกาดาบสหญิง ผู้เป็นมารดาของสุวรรณสาม และเหมือนนางพญาผู้เป็นมารดาของพระจันทรโชติ และมารดาของเจ้านันทกุมาร ห้า สตรีบางคนมีใจรักบุรุษและบุรุษนั้นผ่านมาใกล้ สตรีนั้นมีความปรารถนายินดีจ้องดูบุรุษนั้นก็ตั้งครรภ์ได้ หก สตรีบางคนมีความรัก ความปรารถนาในบุรุษ เมื่อบุรุษผู้นั้นพูดจาพาที สตรีได้ยินเสียงบุรุษนั้นก็อาจตั้งครรภ์ได้ เช่นเดียวกับนกยาง ซึ่งมีแต่ตัวเมียไม่มีตัวผู้ เมื่อได้ยินเสียงฟ้าร้อง ก็เกิดไข่ขึ้นได้เอง ในทำนองเดียวกัน แม่ไก่เมื่อได้ยินไก่ตัวผู้ขันก็มีไข่ได้ และ เช่นเดียวกัน แม่วัวซึ่งได้ยินเสียงวัวตัวผู้ก็ตั้งท้องได้ เจ็ด การสูดดมกลิ่นตัวผู้ ก็เป็นเหตุให้ตั้งท้องได้ เช่นเดียวกับแม่โคดมกลิ่นโคตัวผู้
คณะทำงานโครงการวรรณกรรมอาเซียน
