การอบรมเด็กนั้น ไม่มีอะไรดีไปกว่าช่วยกันอบรมเสียตั้งแต่เด็กยังเยาว์วัย เพราะเด็กเยาว์วัยนั้น เหมือนผ้าขาว เราจะย้อมให้เป็นสีอะไรก็ได้ หรือเหมือนไม้อ่อน เราจะดัดให้เป็นรูปอะไรก็ได้ อย่างคำพังเพยของเราว่า “ไม้อ่อนดัดง่าย แต่ไม้แก่ดัดยาก” ดังนี้
สำนวนไทยเกี่ยวกับเด็กนั้นมีอยู่หลายคำ เช่นคำขวัญวันเด็กว่า “เด็กในวันนี้ คือผู้ใหญ่ในวันหน้า” หมายความว่า ต้องช่วยกันอบรมเด็กเสียในวันนี้ เพื่อจะให้เขาโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่ที่ดีในวันหน้า แต่คำขวัญนี้เคยมีผู้ต่อท้ายว่า “ผู้ใหญ่ในวันนี้คือผีในวันหน้า” ซึ่งเป็นความจริงเหมือนกัน แต่ก็ดูไร้สาระเต็มที
สำนวนไทยอีกคำหนึ่งที่เราชอบพูดกันนักก็คือ “คบเด็กสร้างบ้าน” พูดในเมื่อผู้ใหญ่ใช้ให้เด็กทำอะไรแล้วทำได้ไม่เหมือนใจของตน เพราะเด็กยังมีนิสัยที่ชอบเล่นมากกว่าชอบทำงานที่ต้องรับผิดชอบ โคลงกระทู้สุภาษิตเกี่ยวกับคำนี้ว่า
คบ ทารกช่วยรื้อ โรงเรือน
เด็ก ชอบเล่นแชเชือน ชักช้า
บ้าน บ่แล้วล่าล้า เลิกทิ้งการงาน
เด็กนั้นจะดีหรือชั่วจึงขึ้นอยู่ที่เราผู้ใหญ่จะได้ช่วยกันอบรม คือผู้ที่เกี่ยวข้องกับเด็ก ต้องช่วยกันไม่ว่าบิดามารดาผู้ปกครองหรือครูบาอาจารย์ต้องช่วยกันทั้งนั้น ไม่ใช่โยนความรู้ไปให้ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเสียทีเดียว แต่การอบรมที่สำคัญที่สุด ก็คือการทำตัวอย่างที่ดีให้เด็กเห็นมีค่ามากกว่าคำที่พรํ่าสอนมากมายนัก
แหล่งอบายมุขต่างๆ ที่พวกผู้ใหญ่ต่อตั้งขึ้น เพื่อแสวงหาเงินหรือเพื่อความสนุกสนานของตนนั้น เป็นแหล่งเพาะเชื้อของความชั่วร้ายเกินกว่าที่วัดวาอารามหรือคำที่พระท่านเทศน์จะอบรมให้เด็กเป็นคนดีได้ เราโฆษณาสิ่งเลวทรามกันทุกวันนี้ มากกว่าจะโฆษณาคุณธรรมความดีหลายเท่านัก ถ้าเรายังไม่สามารถขจัดแหล่งเสื่อมโทรมทางศีลธรรมออกไปแล้วการที่จะอบรมให้เด็กเป็นคนดีตามที่เราต้องการนั้นก็ดูจะห่างออกไปทุกที
ที่มา:วิชาภรณ์ แสงมณี